W największym z dotychczas przeprowadzonych badaniu klinicznym nad mikrobiomem niemowląt, zespół naukowców z Baylor College of Medicine zbadał kolejność kolonizacji mikroorganizmami w jelicie dzieci od narodzin do 4 roku życia. Odkryto wyraźne etapy rozwoju mikrobiomu dziecięcego jelita. Raport opublikowano w czasopiśmie Nature, towarzyszące mu sprawozdanie prowadzone przez Broad Institute jest wynikiem obszernej analizy danych zebranych od kohorty uczestników biorących udział w badaniu klinicznym pod nazwą TEDDY (The Environmental Determinants of Diabetes in the Young).
W badaniu tym przez 10 lat zbierano dane w celu zrozumienia, co wywołuje cukrzycę typu 1 u dzieci obciążonych genetycznie zwiększonym ryzykiem choroby. Naukowcy z sześciu ośrodków klinicznych w USA, Szwecji, Finlandii i Niemczech, a także z Centrum Koordynacji Danych na University of South Florida, zgromadzili comiesięczne próbki kału i dane od ponad 8600 dzieci, które są genetycznie podatne na cukrzycę typu 1. Z tej kohorty naukowcy z Baylor College of Medicine przeanalizowali 12005 próbek kału pobranych od 903 dzieci w wieku od trzech do 46 miesięcy, aby lepiej zrozumieć, jak kształtuje się mikrobiom we wczesnym okresie życia.
Wiadomo już, że początkowe lata życia są kluczowe dla ustanowienia mikrobiomu jelit. Noworodek przychodzi na świat z bardzo małą liczbą mikroorganizmów, a mikrobiom jego ciała kształtuje się przez pierwsze lata życia.
Wykorzystując najnowocześniejsze techniki sekwencjonowania zarówno RNA, jak i DNA, aby odkryć komplet genomów wszystkich mikroorganizmów jelitowych, Petrosino i jego zespół stwierdzili, że rozwijający się mikrobiom jelitowy przechodzi trzy odrębne fazy progresji mikrobiomu:
1. Faza rozwojowa (od 3 do 14 miesięcy)
2. Faza przejściowa (od 15 do 30 miesiąca życia)
3. Faza stabilna (od 31 do 46 miesięcy)
Dzięki określeniu poszczególnych faz rozwoju w czasie, można próbować ujawnić różnice, które potencjalnie mogą być związane z rozwojem określonych chorób chorób.
Badanie wykazało związek pomiędzy co najmniej częściowym karmieniem piersią a większą liczbą Bifidobacterium breve i Bifidobacterium bifidum, dwoma rodzajami gatunków bakterii o właściwościach probiotycznych znanych z dominacji we wczesnym okresie życia. Ponadto wykazano, że przerwanie karmienia piersią przyspieszyło dojrzewanie mikrobiomu niemowlęcia, co oznacza, że szybko przechodziło ono przez kolejne etapy do fazy stabilnej, która cechuje się większą ilością bakterii Firmicutes spp. Dalsze badania pomogą lepiej zrozumieć konsekwencje przyspieszonego dojrzewania mikrobiomu jelit.
U niemowląt karmionych piersią, szczepy Bifidobacterium o genetycznie uwarunkowanej zdolności do przetwarzania ludzkiego mleka, nie były już wykrywane po zaprzestaniu karmienia piersią.
Zakłada się, że presja selekcyjna na obecność tych organizmów podczas karmienia piersią jest usuwana po zaprzestaniu karmienia piersią, a inne szczepy Bifidobacterium, które nie przetwarzają metabolitów w mleku matki, mogą następnie rosnąć. Tego typu obserwacje dają wgląd w to, jak wczesna dieta wpływa na rozwój mikrobiomu jelit.
Naukowcy odkryli również powiązanie między porodem siłami natury a większą liczbą bakterii należących do rodzaju Bacteroides. Jednakże posiadanie większej ilości Bacteroides przy narodzinach nie dotyczyło tylko tych dzieci, które zostały urodzone siłami natury. Te z dzieci, które miały więcej bakterii z rodzaju Bacteroides w momencie narodzin, miały też większą różnorodność mikrobiologiczną w jelicie w ciągu pierwszych 40 miesięcy życia.
Implikacje te nie są jeszcze jasne: różnorodność drobnoustrojów jest zazwyczaj uważana za korzystną, ale wciąż nie w pełni rozumiemy, które sygnały mikrobiologiczne we wczesnym okresie życia są ważne dla rozwoju.
Przytaczane tu dane są już wykorzystywane, wraz z obszernym repozytorium metadanych TEDDY, aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób ekspozycje środowiskowe przyczyniają się do rozwoju cukrzycy typu 1. Trwają kolejne badania analizujące mikrobiom, w tym jego wirusową i grzybową komponentę, które będą obejmowały również dane genomiczne, metabolomiczne i proteomiczne u ludzi, a także informacje o sposobie żywienia i przebytych infekcjach.
Te wstępne analizy potwierdziły wcześniejsze wyniki badań na niemowlętach, a także ujawniły ważne korelacje w obrębie mikrobiomu tym krytycznym okresie życia. Wyniki z przyszłych badań będą kolejnym krokiem w celu określenia, w jaki sposób mikrobiom wpływa na zdrowie i rozwój chorób, w szczególności cukrzycy typu 1.
To badania takie jako to, w których możemy zintegrować dane kliniczne z analizami ekspozycji na czynniki środowiskowe, genomu i mikrobiomu, doprowadzą do precyzyjnej, opartej na medycynie diagnostyki i leczenia cukrzycy typu 1 i innych chorób.
Źródło:
Christopher J. Stewart et al, Temporal development of the gut microbiome in early childhood from the TEDDY study, Nature (2018). DOI: 10.1038/s41586-018-0617-x